Na czym polega rogowacenie skóry i jak sobie z nim radzić?
Rogowacenie skóry to zjawisko fizjologiczne zachodzące w warstwie naskórka. Cykl życia jego komórek trwa około 26-28 dni. W tym okresie dochodzi do ich przemiany – stopniowej keratynizacji (wytwarzania płytek keratyny czyli rogowacenia), dzięki której tworzą na powierzchni skóry warstwę chroniącą ją przed działaniem szkodliwych czynników zewnętrznych oraz utratą wody. Tym samym jednak komórki naskórka stopniowo obumierają, więc ich zewnętrzna, najbardziej zrogowaciała warstwa ostatecznie oddziela się od skóry.
Czym jest zrogowaciała skóra?
O skórze zrogowaciałej mówi się wówczas, gdy proces podczas którego obumarłe komórki naskórka „wypychane” są na powierzchnię skóry przez młodsze, ulega zaburzeniu. W takich przypadkach cykl keratynizacji komórek skraca się i martwe gromadzą się na skórze, tworząc grubszą niż w fizjologicznych warunkach warstwę. Innymi słowy – dochodzi do nadmiernego rogowacenia naskórka, przy którym naturalny proces jego złuszczania się jest niewydolny.
Zjawisko nadmiernej keratynizacji naskórka dotyczy głównie takich partii ciała, jak łokcie, kolana i pięty. Obejmować może jednak także inne obszary. Szczególnym przypadkiem jest rogowacenie skóry twarzy (wówczas mówi się o rogowaceniu okołomieszkowym, ponieważ keratyna gromadzi się w mieszkach włosowych). W każdej sytuacji warstwa zrogowaciałego naskórka powoduje pogorszenie wyglądu, ale też kondycji skóry.
Jak wygląda zrogowaciała skóra i jakie wiążą się z nią problemy?
Zrogowaciały naskórek wygląda nieestetycznie, ponieważ tworzy na skórze grubą, białą, żółtą lub szarawą warstwę. Może ona ulegać przesuszeniu. Skóra staje się wówczas twarda szorstka, często zaczyna się łuszczyć. Zjawisku temu może towarzyszyć pieczenie i swędzenie.
Szczególny dyskomfort wiąże się z rogowaceniem pięt. Gruba warstwa naskórka przenosi duże obciążenia. Tworzą się na niej odciski, modzele, pęknięcia. Powoduje to dolegliwości bólowe i może utrudniać chodzenie. Co więcej, w miejsca pęknięć są ogniskami infekcji.
Pękanie zrogowaciałej skóry to problem, który może dotyczyć różnych partii ciała. W każdym przypadku na skórze powstają drobne ranki, które stają się „wrotami” dla chorobotwórczych mikroorganizmów. Tym samym naskórek przestaje pełnić swoją ochronną funkcję.
Dodatkowo warstwa zrogowaciałego naskórka utrudnia pielęgnację skóry. Z trudem przenikają przez nią substancje odżywcze z kosmetyków. Gromadzą się za to zanieczyszczenia, które blokują gruczoły łojowe czy potowe, upośledzając ich funkcjonowanie.
Jakie są przyczyny nadmiernego rogowacenia skóry?
Nadmiernie zrogowaciały naskórek to najczęściej konsekwencja błędów lub zaniedbań pielęgnacyjnych:
- niestosowania kosmetyków nawilżających,
- używania preparatów nieodpowiednio dobranych do typu skóry lub zawierających substancje drażniące,
- przesuszania skóry np. zbyt długimi kąpielami, ekspozycją na słońce, detergentami, zbyt częste stosowanie peelingu (może zaburzać naturalny cykl regeneracji naskórka),
- nieprawidłowo wykonywanych zabiegów kosmetycznych (np. zbyt intensywnego używania pumeksu podczas pedicure),
- noszenia źle dopasowanego obuwia.
Nadmierne rogowacenie skóry może mieć także związek z ogólnym stanem zdrowia. Często występuje w przebiegu chorób metabolicznych (np. cukrzycy), autoimmunologicznych (np. przy atopowym zapaleniu skóry) lub przy zaburzeniach gospodarki hormonalnej (np. w okresie menopauzy u kobiet). Do zbyt intensywnej keratynizacji naskórka może dojść także na skutek zażywania niektórych leków.
Jak rozwiązać problem nadmiernego rogowacenia naskórka?
Zrogowaciały naskórek można usunąć (np. poprzez wykonanie pedicure), ale zabieg taki nie stanowi skutecznego rozwiązania problemu – będzie on nawracać, jeśli nie usunie się przyczyny. To od jej charakteru zależy najwłaściwsze postępowanie. Niekiedy wystarczy zmiana codziennych nawyków, a w innym przypadku konieczne jest podjęcie leczenie choroby podstawowej. Niemniej w każdej sytuacji skłonna do nadmiernego rogowacenia skóra wymaga szczególnego rodzaju pielęgnacji.
Przy nadmiernym rogowaceniu skóry niezbędne jest częste, systematyczne stosowanie dobrej jakości kosmetyków (kremów, balsamów). Preparaty takie mają zdolność do przenikania do głębszych warstw skóry. Dostarczają im niezbędnych substancji odżywczych (głównie lipidów). Stymulują wiązanie cząsteczek wody w skórze, jednocześnie przeciwdziałając jej nadmiernej utracie. Tym samym przyczyniają się do odbudowy naturalnego płaszcza hydrolipidowego, zapobiegając dalszym procesom patologicznego rogowacenia.
Co zawierają kosmetyki do pielęgnacji zrogowaciałej skóry?
Preparaty na zrogowaciałą skórę zawierają składniki, które wspierają procesy regeneracji, łagodzą podrażnienia, działają nawilżająco, natłuszczająco i zmiękczająco. Takie substancje to przede wszystkim:
- mocznik (silnie wiąże wodę, zmiękcza naskórek i pobudza jego regenerację, ułatwia wnikanie w głąb skóry substancji aktywnych)
- oleje roślinne (dostarczają lipidów, witamin, tworzą na skórze warstwę okluzyjną, działają antyoksydacyjnie),
- kwasy owocowe (delikatnie złuszczają naskórek, nawilżają go, wygładzają, stymulują produkcję kolagenu),
- pantenol, alantoina (nawilżają, łagodzą podrażnienia, przyspieszają regenerację komórek),
- witamina E – (zabezpiecza przed działaniem promieniowania UV i innych szkodliwych czynników, a także przed utratą wody, poprawia mikrokrążenie i koloryt skóry).
Regularne aplikowanie kosmetyku o wyżej wymienionym składzie powinno rozwiązać problem nadmiernego rogowacenia skóry. W przeciwnym razie należy udać się do dermatologa lub podologa, jeśli problem dotyczy skóry stóp.