• Home
  • /
  • Artykuły
  • /
  • Badanie GGTP – zdrowie Twojej wątroby. Dowiedz się więcej!

Badanie GGTP – zdrowie Twojej wątroby. Dowiedz się więcej!

Wątroba pełni kluczowe funkcje w organizmie, dlatego należy o nią dbać i reagować na wszelkie niepokojące symptomy wskazujące na to, że dzieje się z nią coś niedobrego. Jednym z badań wykorzystywanych przy podejrzeniu chorób wątroby jest badanie GGTP, które pozwala sprawdzić, jak funkcjonuje ten organ oraz powiązane z nim drogi żółciowe.

Badanie GGTP jest wykorzystywane głównie w diagnostyce chorób wątroby oraz dróg żółciowych. Jego nieprawidłowy wynik może wskazywać na przykład na choroby przebiegające z cholestazą, a także na stłuszczenie wątroby i wirusowe zapalenie wątroby, a nawet potwierdzić przewlekłe nadużywanie alkoholu. Badanie wykonuje się z próbki krwi żylnej i należy się na nie zgłosić na czczo. Analizą wyniku badania GGTP powinien zająć się lekarz, uwzględniając jednocześnie wyniki innych zleconych pacjentowi badań, a także informacje zebrane w wywiadzie medycznym. Jaka jest norma GGTP i co oznacza, jeśli wynik przekracza normę? Więcej informacji na temat badania GGTP oraz interpretacji jego wyników zgromadziliśmy poniżej.

GGTP – co to za badanie?

GGTP stanowi skrót literowy od nazwy enzymu wątrobowego, którym jest gamma glutamylotranspeptydaza. Enzym ten znajduje się w komórkach wyściełających przewody odpowiadające za aktywny transport substancji, w tym m.in. można go znaleźć w przewodach dróg żółciowych i wątroby. GGTP znajduje się również w nabłonkach trzustki, jelit czy nerek, jednak oznaczany w surowicy GGTP ma głównie pochodzenie wątrobowe, stąd zmiany jego aktywności mają związek przede wszystkim ze schorzeniami dotyczącymi tego narządu. GGTP odgrywa rolę w syntezie i degradacji białek. Bierze też udział w neutralizacji alkoholu oraz toksyn.

Gamma glutamylotranspeptydaza stanowi cenny marker diagnostyki chorób wątroby i dróg żółciowych. Zmiany aktywności tego enzymu w surowicy są często związane z zaburzeniami kondycji i funkcjonowania wątroby i dróg żółciowych. Enzym ten powstaje i jest gromadzony w hepatocytach. Gdy dochodzi do ich uszkodzenia, GGTP zostaje uwolniony do krwi. Enzym GGTP jako jeden z pierwszych przykładowo zwiększa swoją aktywność, gdy dojdzie do zablokowania odpływu żółci.

Badanie GGTP – jakie są wskazania, by je wykonać?

GGTP to badanie, które – jak wcześniej podkreślono – znajduje zastosowanie w diagnostyce schorzeń wątroby i dróg żółciowych. Wykonuje się je zatem, jeśli lekarz podejrzewa u pacjenta nieprawidłowości związane z kondycją lub funkcjonowaniem wątroby. W testach laboratoryjnych bada się aktywność enzymu gamma glutamylotranspeptydazy, a nie jego poziom czy stężenie. Jest to badanie wchodzące w skład tzw. prób wątrobowych. GGTP oznacza się zatem razem z AspAT i AlAT i oznaczeniem fosfatazy zasadowej. Badanie może być wykonane, jeśli pacjent odczuwa przewlekłe zmęczenie, zauważył nieuzasadniony spadek masy ciała i utratę apetytu, zmaga się z nudnościami i wymiotami, niestrawnością lub biegunką. Badanie dobrze wykonać w przypadku żółtaczki, zmiany koloru moczu lub stolca, a także przy innych objawach uznanych przez lekarza za niepokojące.

Przede wszystkim test znajduje zastosowanie w rozpoznaniu cholestazy i nowotworów wątroby, poza tym badanie GGTP wykorzystuje się jako wskaźnik uzależnienia od alkoholu (rozpoznanie alkoholowej choroby wątroby) oraz w kontroli przestrzegania abstynencji przez będących w czasie terapii alkoholików. Wskazaniem do jego wykonania może być np. podwyższona aktywność enzymu ALP (fosfatazy zasadowej) – oznacza się wówczas aktywność GGTP, aby sprawdzić, czy podwyższona aktywność enzymu ALP ma związek z chorobą wątroby, czy układem kostnym. Wskazaniem do badania może być też obniżone wydzielanie żółci, a także stosowanie niektórych leków. Wynik badania GGTP nie wskazuje na konkretny czynnik uszkodzenia miąższu wątroby, jednak stanowi sygnał alarmowy, by szukać przyczyny takiego stanu rzeczy. Trzeba też mieć na uwadze, że nieprawidłowa aktywność tego enzymu nie zawsze jest powiązana z chorobami wątroby – szerzej na ten temat będzie wspomniane w dalszej części artykułu.

Badanie krwi GGTP – jak się przygotować i na czym polega?

Pacjenci często nie wiedzą, czego się spodziewać, gdy lekarz zaleci im badanie GGTP. Co to za badanie, już wiadomo, ale jak się do niego prawidłowo przygotować i na czym w zasadzie polega? Badanie GGTP jest wykonywane z próbki krwi żylnej pobranej od pacjenta. Aby zatem móc je wykonać, należy się zgłosić do punktu pobrań krwi, który następnie przekaże pobraną próbkę do laboratorium na badanie. Do badania GGTP pacjent nie musi się w szczególny sposób przygotowywać. Ważne jednak, aby pacjent zgłosił się na pobranie krwi w godzinach porannych, pozostając na czczo, gdyż aktywność enzymu GGTP we krwi maleje po posiłkach. Pacjent nie powinien zatem nic jeść na min. 8 godzin przed badaniem, a dzień wcześniej dobrze ograniczyć tłuste posiłki, które mogłyby zaburzyć wynik. Przed badaniem nie wolno też spożywać alkoholu, a jeśli lekarz tak zaleci, konieczne może być odstawienie niektórych ze stosowanych medykamentów.

Procedura pobierania krwi do badania GGTP jest standardowa i nie różni się od sposobu pobierania próbek krwi żylnej do innych badań. Próbka jest pobierana zazwyczaj z żyły łokciowej na przedramieniu. Bardzo ważne jest w tym przypadku również (jak i przy innych badaniach), aby pacjent poinformował lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach (również tych stosowanych na własną rękę bez recepty). Jest to istotne z tego powodu, że wiele medykamentów może się przyczyniać do wzrostu aktywności GGTP we krwi.

Norma GGTP – co należy wiedzieć?

GGTP to badanie krwi, którego normy mogą się nieco różnić, zależnie od laboratorium wykonującego test. Różnice wynikają przede wszystkim z tego, że laboratoria korzystają z różnych sprzętów diagnostycznych oraz wykorzystują różne metody diagnostyczne. Z tego powodu wynik badania GGTP należy zawsze interpretować, biorąc pod uwagę normy podane przez laboratorium, które zajmowało się wykonaniem testu. Normy zawsze są wskazane na dokumencie z wynikami, zatem nie trzeba ich nigdzie dodatkowo szukać. Warto ponadto wiedzieć, że w przypadku badania GGTP norma jest zwykle określana osobno dla kobiet i osobno dla mężczyzn.

Optymalne wartości GGTP wynoszą:

  • dla kobiet – mniej niż 35 IU/l
  • dla mężczyzn – mniej niż 40 IU/l

Jednostka IU określa miarę aktywności substancji biologicznie czynnych.

Interpretacja wyników badania GGTP – na co zwrócić uwagę?

Wyniki badania GGTP mogą dostarczyć lekarzowi wielu cennych informacji dotyczących stanu zdrowia pacjenta, w tym zwłaszcza kondycji i funkcjonowania jego wątroby i dróg żółciowych. Skąd wiedzieć, co oznacza wynik badania krwi GGTP? Wyniku badania GGTP lepiej nie interpretować na własną rękę, nie mając odpowiedniej wiedzy i doświadczenia w tym zakresie. Z wynikiem należy się zgłosić do lekarza, który przy jego analizie uwzględni zapewne również inne informacje, w tym te uzyskane od pacjenta w wywiadzie oraz wyniki innych zleconych badań. Badanie GGTP należy wykonywać i interpretować wraz z oznaczeniem innych enzymów wątrobowych. Przy interpretacji wyniku GGTP, należy uwzględnić badanie bilirubiny. Pomocna będzie też analiza wyników morfologii krwi oraz innych badań.

Jeśli wynik GGTP nie będzie się mieścić w normie, jest to sygnał ostrzegawczy. Poważne przekroczenie normy GGTP wymaga już poszerzonej diagnostyki i wdrożenia odpowiednich działań zaradczych. W diagnostyce dysfunkcji wątroby pomoże hepatolog.

GGTP niskie – co oznacza?

Jeśli pacjent ma GGTP niskie lub w granicach normy, zwykle nie ma powodów do obaw. Taki wynik najczęściej wskazuje, że pacjent nie spożywał alkoholu oraz choroba wątroby czy dróg żółciowych jest w jego przypadku mało prawdopodobna. Prawidłowe lub niskie GGTP może jednak wskazać na pewne zaburzenia zdrowotne – jeśli przy takich parametrach wynik ALP jest podwyższony, może to wskazywać na chorobę układu kostnego. Niepokojący jest natomiast wynik GGTP powyżej normy, a już szczególnie, jeśli wzrost aktywności GGTP przekroczy 1000 IU/l.

Podwyższone GGTP – z czego może wynikać wynik powyżej normy?

Nieznaczne podwyższenie GGTP może mieć miejsce po spożyciu alkoholu lub wystąpić w efekcie zmiany nawyków żywieniowych. W tym przypadku zaleca się zwykle ponowne wykonanie badania po około miesiącu, chyba że inne wyniki badań są niepokojące. Znacznie podwyższone GGTP lub utrzymujące się długotrwale GGTP powyżej normy wymagają już natomiast poszerzonej diagnostyki. Wykonuje się wówczas pacjentom zwykle badanie USG jamy brzusznej oraz inne badania, które zleci lekarz.

Wysoka aktywność enzymu GGTP towarzyszy wielu dolegliwościom ze strony wątroby, w tym chorobom ostrym i przewlekłym. Gdy pacjent ma podwyższone GGTP, inne próby wątrobowe często również są nieprawidłowe. Enzymy wątrobowe są bardzo wrażliwe na uszkodzenia komórek wątroby.

Na co może wskazywać GGTP powyżej normy?

  • Niealkoholowe stłuszczenie wątroby.
  • Choroby wątroby i dróg żółciowych, którym towarzyszy zablokowanie odpływu żółci (cholestaza). W tym przypadku wynik ALP i bilirubiny również jest podwyższony.
    • Zwężenie dróg żółciowych lub ucisk z zewnątrz na ich przewody.
    • Kamica pęcherzyka żółciowego i przewodów żółciowych.
  • Autoimmunologiczne schorzenia wątroby oraz dróg żółciowych.
  • Stan zapalny dróg żółciowych lub pęcherzyka żółciowego.
  • Toksyczne uszkodzenie wątroby (alkohol, leki, toksyny, substancje chemiczne).
  • Wirusowe zapalenie wątroby.
  • Marskość wątroby.
  • Przewlekłe nadużywanie alkoholu i alkoholowe uszkodzenie wątroby.
  • Nowotwory wątroby lub przerzuty do wątroby.

Podwyższone GGTP może towarzyszyć również innym jednostkom chorobowym. Jako że enzym ten jest obecny również w innych tkankach (oprócz wątroby), jego wynik powyżej normy może wskazywać niekiedy też na zaburzenia funkcjonowania mające miejsce w obrębie innych narządów. Wynik taki można uzyskać między innymi w przypadku cukrzycy i RZS, a także w przypadku ostrego lub przewlekłego zapalenia trzustki, nadczynności tarczycy oraz w przypadku zawału serca (pojawia się po ok. 3-4 dniach od zawału serca). Również stosowanie niektórych leków (np. barbiturany) może mieć związek z podwyższeniem aktywności GGTP.

Wysokie GGTP – jak obniżyć?

Przekraczający normę wynik GGTP może wskazywać na wiele zaburzeń zdrowotnych, w tym głównie (choć nie tylko) na te związane z wątrobą i drogami żółciowymi. Aby obniżyć aktywność GGTP, należy przede wszystkim określić źródło problemu, a dopiero potem wdrożyć działania mające na celu stabilizację tego parametru (celując w przyczynę nieprawidłowości). Jeśli np. pacjent nadużywa alkoholu i to właśnie jest przyczyną podwyższonego GGTP, powinien jak najszybciej odstawić alkohol oraz zadbać dodatkowo o jakość swojej diety, pilnując, aby była uboga w niezdrowe tłuszcze i jednocześnie dostarczała organizmowi odpowiednie dawki witamin i minerałów.

Jeśli chodzi o inne działania, powinny być one zawsze celowane w przyczynę podwyższonego GGTP, a nie jedynie w to, by parametr ten obniżyć. Po postawieniu diagnozy lekarz zaproponuje pacjentowi dostosowane do jego stanu leczenie.

Bibliografia:

Przeczytaj również

Podziel się:

Przeczytaj również:

Tisane

Przygotuj skórę na jesień z naszymi kosmetykami

Jak dbać o stopy latem?

Najlepsza witamina D3 na rynku – jak wybrać skuteczny suplement?