Co na wzdęcia i zaparcia?

Mogące pojawiać się u osób w każdym wieku wzdęcia i zaparcia wpływają negatywnie na jakość życia, jednak mogą również wskazywać na poważne zaburzenia, które nie powinny być lekceważone. To jedne z najczęściej występujących objawów związanych z przewodem pokarmowym człowieka, których pojawianie się może się wiązać z licznymi czynnikami. Jakie są najczęstsze przyczyny oraz objawy wzdęć i zaparć? Co na wzdęcia i zaparcia będzie dobrym rozwiązaniem? Czy istnieją domowe sposoby na tego rodzaju dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego? Po odpowiedzi na powyższe pytania zapraszamy do artykułu.

Wzdęcia i zaparcia – co warto o nich wiedzieć?

Dokuczliwe dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, do których zalicza się między innymi wzdęcia i zaparcia, mogą dotyczyć zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Szczególnym problemem mogą okazać się codzienne wzdęcia i pojawiające się często zaparcia.

W jelitach człowieka znajduje się zwykle 200 ml gazu, jednak w normalnych warunkach jego nadmiar usuwany jest na zewnątrz. Niekiedy zdarza się natomiast, że z różnych przyczyn organizm człowieka nie jest w stanie pozbyć się nagromadzonych w jelitach gazów, a wówczas pojawiają się wzdęcia i związane z nimi krępujące dźwięki. Ze wzdęciami związane jest uczucie pełności, a także niekontrolowane puszczanie gazów. W niektórych sytuacjach tego rodzaju problemy mogą okazać się objawem poważnych schorzeń.

Inną dolegliwością ze strony układu pokarmowego są zaparcia. Ich obecność wiąże się z problemami z oddawaniem stolca. Statystycznie znacznie częściej dotykają one kobiet niż mężczyzn. Z zaparciami pacjent ma do czynienia wtedy, gdy stolec jest oddawany rzadziej niż trzy razy w tygodniu. Za prawidłowe uważa się oddawanie stolca raz dziennie. Zaparcia są jednak związane nie tylko z przedłużonym zaleganiem treści jelitowej, ale też z nieprawidłową, zbyt zbitą, konsystencją stolca. O zaparciach może świadczyć między innymi ból przy oddawaniu stolca. U niektórych osób w związku z przewlekłymi zaparciami mogą się również pojawiać problemy z hemoroidami.

Przewlekłe wzdęcia – przyczyny

Występujące u pacjentów przewlekłe wzdęcia mogą mieć różne przyczyny. Do najczęstszych przyczyn zalicza się między innymi:

  • połykanie zbyt dużej ilości powietrza – dzieje się tak zwykle podczas szybkiego spożywania posiłków, a także podczas jedzenia posiłków na stojąco. Do połykania zbyt dużych ilości powietrza dochodzi również przy połykaniu jednorazowo dużych kawałków jedzenia, a także podczas rozmów w trakcie jedzenia;
  • żucie gumy – do wzdęć może dochodzić również przez żucie gumy, w którego trakcie połykane jest powietrze (podobnie jak przy paleniu papierosów);
  • picie w nadmiarze napojów gazowanych – wzdęte nadbrzusze może być efektem picia napojów gazowanych, wraz z którymi do organizmu dostarczany jest dwutlenek węgla;
  • nieodpowiednia dieta – zaparcia i ból brzucha mogą być też efektem jedzenia wzdymających posiłków, do których zalicza się fasolę, kapustę, groch, brokuły czy też kalafior. Do rozwoju wzdęć może się też przyczynić cebula.

Przyczyną wzdęć mogą być też niektóre choroby. Zalicza się do nich między innymi chorobę Leśniowskiego-Crohna, zespół jelita drażliwego, a także marskość wątroby. Inne choroby, którym mogą towarzyszyć wzdęcia, to celiakia, lamblioza oraz wrzodziejące zapalenie jelita grubego. Nieprzyjemne uczucie towarzyszące wzdęciom może być też efektem zespołu przerostu bakteryjnego jelita cienkiego. Tego rodzaju dolegliwości mogą pojawiać się też u pacjentów mających problemy z trzustką czy też wątrobą. Rzadziej wzdęcia mogą być związane z podrażnieniem i niedrożnością jelit. Do występowania u pacjentów wzdęć może się również przyczynić stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych, a także nietolerancja laktozy. Za wzdęcia brzucha odpowiadać może również upośledzona eliminacja gazów, a poza tym te dolegliwości mogą być skutkiem zabiegu operacyjnego w obrębie jamy brzusznej.

Zaparcia i ból brzucha – najczęstsze przyczyny

Oprócz wzdęć pacjenci często skarżą się na zaparcia i ból brzucha. Szczególnie kłopotliwe mogą okazać się uporczywe zaparcia, które utrzymują się przez długi czas. Przyczyn tego rodzaju dolegliwości może być wiele. Zalicza się do nich nadwagę i otyłość, a także siedzący tryb życia i brak aktywności fizycznej. Zatwardzenie i ból brzucha mogą pojawić się również przez nieodpowiednią dietę. Może im sprzyjać nieregularne spożywanie posiłków, a także dieta uboga w owoce i warzywa, które stanowią naturalne źródło błonnika. Inną bardzo często występującą przyczyną zaparć jest picie zbyt małej ilości płynów. Niedostateczna ilość płynów może wiązać się z tym, że masy kałowe będą zbyt zbite, a to znów niekorzystnie wpływa na ich usuwanie z jelit, co może wiązać się z bólem przy próbach oddawania stolca.

Z zaparciami może się też wiązać przyjmowanie niektórych leków, a także ciąża. Zaparcia i często towarzyszące im bóle brzucha mogą być również objawem chorób, do których zalicza się między innymi cukrzycę i problemy z tarczycą, a także niektóre nowotwory. Problemy z oddawaniem stolca mogą być też efektem zaburzeń neurologicznych, do których zalicza się chorobę Parkinsona oraz demencję. Z zaparciami mogą się również wiązać choroby psychiczne, do których zalicza się chociażby depresja.

Objawy wzdęć i zaparć

Wiele osób udaje się do lekarza z problemem pt. „nie mogę się wypróżnić”. Ból brzucha, zaparcia, wzdęcia i inne problemy dotyczące układu pokarmowego mogą okazać się bardzo dokuczliwe, utrudniając codzienne funkcjonowanie. Wzdęcia i zaparcia mogą mieć wiele objawów powiązanych. Do najczęściej spotykanych zalicza się uczucie puchnięcia brzucha po jedzeniu (napompowanego brzucha) oraz wrażenie rozpierania go od środka. Ze wzdęciami związane są również inne objawy, do których zalicza się częste oddawanie gazów, a także napadowe skurcze jelit. U części pacjentów ze wzdęciami może się też wiązać uciskowy ból w obrębie brzucha. Objawami charakterystycznymi przy wzdęciach są głośne przelewanie się w jamie brzusznej oraz inne krępujące dźwięki dochodzące z brzucha.

Zaparcia oznaczają z kolei problem z wypróżnianiem. Ból brzucha jest jednym z charakterystycznych objawów tego rodzaju dolegliwości. Oprócz bólu brzucha przy zaparciach może się pojawić duży wysiłek podczas oddawania stolca (w związku z jego twardą i zbitą konsystencją). Zaparciom często towarzyszy również uczucie niecałkowitego wypróżnienia. Objawem współwystępującym może być również podrażnienie i ból w okolicy odbytu, a nawet obecność śladów krwi na papierze toaletowym, co znów może świadczyć o problemie z hemoroidami, który pojawia się często w efekcie przewlekłych zaparć.

Wzdęcia i zaparcia w ciąży 

Nie są również rzadkością wzdęcia i zaparcia w ciąży. Tego rodzaju dolegliwości mogą występować u niektórych kobiet już od samego początku ciąży i trwać do rozwiązania. Dolegliwości związane ze wzdęciami i zaparciami w ciąży mogą dotyczyć nawet kobiet, które przed ciążą nie miały problemów z układem pokarmowym i jego funkcjonowaniem. Za powstawanie wzdęć i zaparć w ciąży odpowiada między innymi progesteron. Objawy towarzyszące wzdęciom i zaparciom w ciąży mogą obniżać komfort życia, a poza tym przyczyniać się do pogorszenia samopoczucia przyszłej mamy. W przypadku pojawienia się uciążliwych wzdęć lub zaparć w ciąży rozwiązaniem może okazać się wizyta u lekarza. Warto udać się również na konsultacje z dietetykiem, który podpowie, jak łagodzić tego rodzaju dolegliwości czy też jak im zapobiegać, jedząc zdrowo i jednocześnie dbając o siebie oraz rosnące dziecko.

Na wzdęcia i zaparcia w ciąży może się sprawdzić dieta, która powinna opierać się na produktach lekkostrawnych. Przyszłe mamy powinny unikać spożywania roślin strączkowych oraz kapustnych. Poza tym powinny wyeliminować z diety produkty bogate w cukier, ponieważ jego spożywanie może nasilać wzdęcia i gazy. Ważne jest też regularne spożywanie posiłków. Nie mniej istotna jest wielkość poszczególnych porcji (w ciąży jemy jednorazowo mniej, ale częściej). Na dolegliwości ze strony układu pokarmowego pomocna może okazać się umiarkowana aktywność fizyczna. Perystaltykę jelit może usprawnić spacer czy też lekkie ćwiczenia.

Jak leczyć zaparcia i wzdęcia? 

Na zaparcia sprawdzić się mogą dostępne w aptekach suplementy i leki bez recepty. Zalicza się do nich środki ziołowe (np. senes) pobudzające perystaltykę lub specjalne preparaty o działaniu osmotycznym. Działanie osmotyczne wiąże się z upłynnieniem i rozluźnienia mas kałowych, dzięki czemu łatwiej przesuwają się przez jelita, w związku z czym wypróżnianie się jest łatwiejsze. Na zaparcia lekarz może przepisać pacjentowi również leki pobudzające (drażniące) jelita. Ich działanie polega na stymulowaniu i nasilaniu ruchów jelita grubego. Dzięki temu możliwe jest przesuwanie się zalegającej treści jelitowej. W aptekach można również znaleźć leki w formie czopków, które dają efekt natychmiastowego lub nieco opóźnionego wypróżnienia.

W leczeniu wzdęć popularnością cieszą się też inne środki farmakologiczne. Zalicza się do nich między innymi preparaty ziołowe (w tym na bazie kopru czy mięty) oraz leki prokinetyczne, które mają za zadanie przyspieszyć pasaż w jelicie. Często stosuje się też preparaty na bazie simetikonu, który zmniejsza napięcie pęcherzyków gazu i ułatwia się ich pozbywania. Oprócz metod farmakologicznych bardzo ważna jest również dieta. Przy problemach żołądkowo-jelitowych należy też ograniczyć przyjmowanie produktów gazotwórczych.

Domowe sposoby na wzdęcia i zaparcia

Na wzdęcia i zaparcia mogą również pomóc doraźnie sposoby domowe. Bardzo ważną rolę w profilaktyce odgrywa dieta, która powinna uwzględniać duże ilości owoców i warzyw. Z kolei należy unikać produktów wysoko przetworzonych oraz smażonych. Nie bez znaczenia jest również regularność posiłków. W diecie nie powinno zabraknąć błonnika, ale dostarczanie go do organizmu wymaga też przyjęcia odpowiedniej ilości płynów – w przeciwnym razie problem zaparć może się nasilić. Jeśli chodzi o domowe sposoby na wzdęcia i zaparcia, warto postawić też na aktywność fizyczną, ponieważ siedzący tryb życia osłabia metabolizm i pracę jelit. Aktywność fizyczną należy dostosować do swoich możliwości – ważne, aby była regularna. Na dolegliwości ze strony układu pokarmowego dobrze pomagają zioła, z których napary można sporządzać w warunkach domowych. Na pracę układu pokarmowego wpływają też korzystnie liście mięty pieprzowej, korzeń prawoślazu i lukrecji, ziele mniszka lekarskiego, a także liście werbeny i kwiaty rumianku. Dobrym rozwiązaniem może się również okazać senes i koper włoski.

Zobacz również inne nasze artykuły:

Podziel się:

Przeczytaj również:

PODOCREM – Profesjonalna pielęgnacja stóp

Asparaginian Lek: Niemiarowość i nadpobudliwość serca

Asparaginian lek: uzupełnienie niedoborów minerałów po operacjach i chorobach zakaźnych