Świerzb – objawy, choroby z którymi można go pomylić

Świerzb jest chorobą zakaźną skóry wywoływaną przez świerzbowca ludzkiego. Może dotykać osoby w każdym wieku, jednak szczególnie narażone są dzieci. Charakterystycznym objawem świerzbu jest uporczywy świąd, który nasila się zwłaszcza po rozgrzaniu skóry oraz pojawiające się u wielu osób zmiany skórne. Świerzbowiec przenosi się przez bezpośredni kontakt ze skórą osób chorych lub przedmiotami, których chory używał. Jakie są najczęstsze przyczyny świerzbu i jak rozpoczyna się świerzb? Jak wygląda diagnostyka i leczenie świerzbu? Z czym można pomylić świerzb? Po więcej informacji na ten temat zapraszamy do naszego artykułu!

Najczęstsze choroby skóry. Świerzb – co to za choroba?

Choroby skóry, czyli inaczej dermatozy, to grupa chorób o różnym podłożu, które mogą wystąpić u osób w każdym wieku, bez względu na płeć. Do najczęściej występujących chorób skóry zalicza się:

• choroby pochodzenia bakteryjnego – należą do nich czyraki, inaczej ropne zapalenia okołomieszkowe, liszaje o charakterze przewlekłym oraz róże, które są związane z ostrym stanem zapalnym skóry,
• choroby wirusowe – wśród nich wyróżnia się opryszczkę, która pojawia się zwykle w okolicach warg, półpasiec, który jest chorobą o ostrym przebiegu oraz brodawki wirusowe, często nazywane kurzajkami,
• choroby grzybicze – mogą pojawiać się zarówno na stopach, jak i w innych rejonach skóry ciała. Są wywoływane przez dermatofity, grzyby drożdżopodobne lub przez pleśnie. Łatwo przenoszą się na człowieka, a ich leczenie nie należy do najłatwiejszych,
• choroby o podłożu genetycznym – zalicza się do nich m.in. bielactwo. To choroba, przy której skóra traci swój kolor lub staje się biała. Do tego stanu dochodzi w wyniku zniszczenia komórek odpowiedzialnych za kolor skóry,
• dolegliwości wywoływane przez wpływ czynników fizycznych – są to różnego typu odmrożenia lub oparzenia. Odmrożenia są wywoływane przez niskie temperatury, z kolei do oparzeń dochodzi pod wpływem działania wysokich temperatur lub kontaktu z substancajmi chemicznymi,
• zmiany hormonalne – zalicza się do nich trądzik młodzieńczy i różowaty. Trądzik młodzieńczy dotyka zwłaszcza osoby w okresie dojrzewania, z kolei trądzik różowaty pojawia się przede wszystkim u osób po 30. roku życia,
• Choroby autoimmunologiczne – wśród nich na szczególną uwagę zasługują pęcherzyce, AZS i łuszczyca,
• choroby pasożytnicze – można zaliczyć do nich świerzb i wszawicę.

Często spotykaną chorobą skóry jest świerzb. Wywołuje ją świerzbowiec ludzki (z łac. Sarcoptes hominis, Sarcoptes scabiei) – pasożyt z rodziny roztoczy. Samiczka pasożyta drąży w naskórku tzw. nory świerzbowcowe, w których następnie składa jaja. Z jaj po kilku dniach wylęgają się larwy. Cykl rozwojowy dorosłego świerzbowca trwa od 2 do 3 tygodni. Chorobę można pomylić z niektórymi chorobami skórnymi – najbardziej przypomina kontaktowe zapalenie skóry lub łuszczycę, poza tym niekiedy jest mylona z łojotokowym zapaleniem skóry bądź z rybią łuską.

Świerzb na ciele – przyczyny i rodzaje świerzbu 

Na świerzb chorują zarówno ludzie, jak i zwierzęta. U człowieka chorobę wywołuje pasożytnicza działalność świerzbowca ludzkiego. Do zarażenia dochodzi w wyniku bezpośredniego kontaktu ze skórą osoby chorej. Zarażenie może mieć miejsce, chociażby przez kontakty seksualne, poza tym w niektórych przypadkach do zarażenia może dojść przez kontakt pośredni. Mowa tutaj o korzystaniu z przedmiotów, z których wcześniej korzystała osoba chora, ponieważ świerzbowiec ludzki może funkcjonować bez żywiciela do 72 godzin. Do takich przedmiotów zalicza się m.in. ręczniki, pościel i ubrania. Świerzbowcem można zarazić się również przez używane przez chorą osobę zabawki.

Ryzyko zachorowania wzrasta w miejscach o dużej gęstości zaludnienia i ograniczonej higienie. Wyróżnia się kilka rodzajów świerzbu:

• • dziecięcy – pojawia się zwykle na podeszwach stóp i na rękach, poza tym może wystąpić na owłosionej skórze głowy,
  • wieku podeszłego – może pojawiać się na skórze głowy, a objawy skórne są mniej nasilone; dotyka głównie osoby starsze z obniżoną odpornością,
  • norweski – występuje u osób z obniżoną odpornością oraz zaniedbanych i chorych. Zmiany wywołane obecnością pasożyta mogą pojawiać się na całej skórze,
  • guzkowy – objawia się w postaci widocznych gołym okiem fioletowych lub brunatnych guzków na mosznie, pośladkach i fałdach skórnych,

• pęcherzowy – często jest spotykany u osób starszych, najczęściej w postaci niewielkich nadżerek i pęcherzyków.

Świerzb – objawy. Jak wygląda na skórze?

Objawy świadczące o świerzbie są spowodowane obecnością świerzbowca ludzkiego w naskórku, poza tym wynikają z odpowiedzi układu immunologicznego gospodarza. Mogą mieć różną intensywność, która zależy od stopnia zaawansowania choroby. Jak rozpoczyna się świerzb? Trudno tak naprawdę zauważyć, kiedy rozpoczyna się choroba, ponieważ świerzbowiec ludzki jest niewielkim pasożytem, poza tym potrzebuje sporo czasu do złożenia jaj. Pierwsze objawy świerzbu u człowieka obejmują dokuczliwy świąd, który zwiększa się pod wpływem wzrostu temperatury ciała.

Jak wygląda świerzb? Zmiany skórne przy świerzbie mogą pojawiać się zarówno na dłoniach, jak i na stopach, ponadto niekiedy występują też na innych częściach ciała, w tym na narządach płciowych. U osób ze świerzbem pojawiają się charakterystyczne nory świerzbowcowe, które przybierają postać kilkumilimetrowych korytarzyków znajdujących się w naskórku. Oprócz nor świerzbowcowych na skórze często pojawiają się grudki, nadżerki oraz strupki po drapaniu. W przypadku tego typu schorzenia często obserwuje się również inne objawy, do których zalicza się przeczosy skórne, czyli niewielkie podłużne ubytki w skórze oraz zrogowacenia i zgrubienia w obrębie naskórka ze świerzbowcem. Nadmierne drapanie powstałych zmian skórnych może przyczynić się do rozwoju poważnych infekcji bakteryjnych, poza tym może sprzyjać dalszemu rozprzestrzenianiu się choroby.

Jak rozpoznać świerzb?

Świerzb jest jedną z najstarszych znanych ludziom chorób skórnych. Zmiany chorobowe w obrębie skóry przy świerzbie mogą występować z różnym nasileniem. W przypadku świerzbu wysypka jest jednym z objawów, który może pojawiać się na różnych częściach ciała. Wysypka na ciele jest zazwyczaj czerwona i grudkowata. Może pojawić się zarówno na podeszwach stóp i dłoniach, jak i w okolicach narządów płciowych, pośladków i sutków. Grudkowata wysypka przy świerzbie intensywnie swędzi, z czym wiąże się potrzeba jej drapania. Wraz z rozwojem choroby tworzące wysypkę grudki stopniowo przekształcają się w pęcherzyki, w których znajduje się płyn. Z czasem pęcherzyki zaczynają pękać. W zaawansowanej fazie choroby oprócz wysypki mogą pojawiać się dodatkowe objawy, do których zalicza się miejscowe zakażenia skóry. W miejscach zakażenia skóra złuszcza się i rogowacieje.

Rozpoznany świerzb wymaga leczenia, ponieważ może przyczyniać się do zakażeń bakteryjnych, zapalenia tkanki podskórnej i naczyń limfatycznych, a nawet do czyraków oraz zwiększać ryzyko wystąpienia problemów psychicznych.

Świerzb na głowie – jak wygląda diagnostyka? 

Diagnostyka świerzbu wiąże się z przeprowadzeniem wywiadu lekarskiego. Jest konieczne również rozpoznanie klinicznych objawów choroby, do których zalicza się m.in. świąd oraz obecność nor świerzbowcowych i przeczosów. Do ich rozpoznania konieczne może być wykonanie badania dermatoskopowego. W niektórych przypadkach diagnostyka przy świerzbie może sprawiać trudności, zwłaszcza jeśli u pacjenta obserwuje się zmiany alergiczne lub zmiany skórne związane z wiekiem. W takiej sytuacji rozpoznanie świerzbu następuje na podstawie obecności pęcherzyków. Problemem może być również diagnostyka świerzbu, jeśli badana osoba ma np. łuszczycę, która charakteryzuje się przewlekłymi zmianami skórnymi. By potwierdzić zakażenie świerzbowcem, wykonuje się również test na świerzb jodyną. Dzięki testowi jest możliwe zlokalizowanie nor świerzbowcowych. Jednak nie istnieje domowy test na świerzb. Badania powinien wykonać doświadczony lekarz – mają potwierdzić lub wykluczyć obecność pasożyta u badanego pacjenta.

Z czym można pomylić świerzb? Obraz kliniczny przy diagnozie świerzbu może być podobny do wielu innych chorób. Zalicza się do nich m.in. łuszczycę, kontaktowe zapalenie skóry, czy rybią łuskę. Chorobę można również pomylić z łojotokowym zapaleniem skóry, osutką polekową oraz z chorobą Darwina.

Leczenie świerzbu na skórze – jakie leki stosować i jak długo trwa leczenie?

Zdiagnozowanie u pacjenta świerzbu jest jednoznaczne z koniecznością rozpoczęcia leczenia. W leczeniu świerzbu stosuje się leki hamujące rozwój świerzbowca ludzkiego na skórze. Najczęściej lekarze przepisują pacjentom permetrynę. Na świerzb mogą pomóc również leki zawierające benzoesan benzylu. Pomocne mogą okazać się też preparaty na bazie siarki (maści siarkowe) oraz krotamiton. Kobiety w ciąży i karmiące piersią mogą stosować tylko niektóre leki – w ich przypadku lekarz może ustalić leczenie indywidualnie.

Przy świerzbie bardzo ważne jest też przestrzeganie zasad higieny, zwłaszcza częste zmiany pościeli, oraz ręczników i ich dokładne pranie. Należy również dokładnie odkurzać dywany i tapicerki mebli. Długość terapii zależy od stopnia nasilenia choroby oraz od wieku i stanu zdrowia pacjenta. W leczeniu pomocne mogą okazać się też metody domowe, w tym stosowanie olejków lawendowych, cynamonowych i herbacianych oraz przemywanie skóry naparami z ziół, w tym z tymianku i piołunu, poza tym można postawić na wrotycz oraz okłady z octem.

U niektórych pacjentów może wystąpić wysypka po leczeniu świerzbu. Wysypka i związany z nią świąd skóry mogą utrzymywać się nawet przez kilka tygodni od zakończenia leczenia. Objawy te mogą utrzymywać się jako reakcja organizmu pacjenta na obecność martwych pasożytów w wydrążonych przez nie norach świerzbowcowych i jamach. Przy utrzymującej się wysypce konieczne może okazać się ponowne skontaktowanie z lekarzem. Wówczas ten może przepisać pacjentowi leki o działaniu przeciwświądowym ogólnym i miejscowym.

Zobacz również inne nasze artykuły:

• Jak chronić oczy w pracy przy komputerze?
• Czy można poprawić sobie wzrok? Jak dbać o oczy?
• Przyczyny swędzenia oczu i pieczenia powiek
• Świerzb – objawy, choroby z którymi można go pomylić
• Co na wzdęcia i zaparcia?
• Jak radzić sobie ze stresem? Czy niedobory w diecie mogą powodować stres?
• Zmarszczki i sucha skóra pod oczami – przyczyny i pielęgnacja
• Jak dbać o paznokcie? Sprawdzone domowe sposoby
• Naturalne domowe sposoby wzmacniania odporności – jakie suplementy wybrać?
• Bolesne skurcze jelit – objawy, badania, leczenie