Jakie są objawy menopauzy i jak sobie z nimi radzić?
Menopauza to – zgodnie z terminologią medyczną – ostatnia w życiu miesiączka. Potocznie termin ten utożsamia się z pojęciem klimakterium – trwającego nawet kilka lat okresu, w którym w organizmie kobiety zachodzi szereg zmian związanych z zanikiem zdolności rozrodczych. Menopauza może – choć nie musi – wiązać się z szeregiem uciążliwych dolegliwości. W wielu kobietach już sama myśl o czasie przekwitania budzi negatywne skojarzenia, przez co gorzej znoszą ten okres. To jednak nieunikniony etap życia, który wcale nie musi oznaczać obniżenia jego jakości. Przy odpowiednim postępowaniu i wsparciu farmakologicznym można przetrwać go bez dyskomfortu.
Jak rozpoznać początek menopauzy?
U większości kobiet klimakterium występuje pomiędzy 45 a 55 rokiem życia. Jeśli ostatnia miesiączka pojawi się dużo wcześniej (bez związku z przebytymi chorobami), mówi się o przedwczesnej menopauzie – taki stan nie jest fizjologiczny i wymaga zastosowania terapii, która często prowadzi do przywrócenia cyklu menstruacyjnego. To, kiedy nastąpi początek menopauzy, zależy od wielu czynników – uwarunkowań genetycznych, wieku wystąpienia pierwszej miesiączki, historii ciąż i porodów, ogólnego stanu zdrowia, stylu życia (diety, aktywności fizycznej, poziomu stresu, itd.). W każdym przypadku okres przekwitania związany jest ze spadkiem stężenia hormonów płciowych – estrogenów i progesteronu.
Trudno mówić o charakterystycznym obrazie okresu okołomenopauzalnego. U niektórych kobiet już tuż po czterdziestce występują nieregularne miesiączki, uderzenia gorąca czy wahania nastroju. U innych jedynym symptomem nadchodzącej menopauzy jest plamienie zamiast okresu, a ostatnia miesiączka występuje w wieku 57 lat. W wielu przypadkach szansę na zajście w późną ciążę są znikome. W innych dni płodne w okresie menopauzy zdarzają się regularnie. Dlatego niezależnie od wieku i samopoczucia każda kobieta powinna pozostawać pod stałą opieką ginekologa. Tylko specjalista jest w stanie stwierdzić, czy pacjentka ma objawy wczesnej menopauzy, czy też choroby wymagającej leczenia, po którym funkcje narządów rozrodczych wrócą do normy.
Jak wygląda okres klimakterium?
Choć każda kobieta przechodzi klimakterium w indywidualny, zależny od wielu czynników sposób, można wskazać szereg objawów, które często mu towarzyszą. Niedobór estrogenów i progesteronu w okresie menopauzy bywa przyczyną:
- nieregularnych miesiączek (skąpych lub przeciwnie, bardzo obfitych),
- nagłych uderzeń gorąca,
- nadmiernego pocenia się (w tym – nocnych potów),
- kołatania serca,
- osteoporozy,
- pogorszenia stanu skóry i jej przydatków,
- przyrostu masy ciała przy zachowaniu normalnej diety,
- częstych infekcji okolic intymnych i dróg moczowych,
- nietrzymania moczu,
- suchości pochwy lub wręcz jej atrofii,
- spadku libido,
- zaburzeń snu (głównie – bezsenności),
- przewlekłego uczucia zmęczenia,
- wahań nastroju, rozdrażnienia, a nawet depresji.
Po ostatecznym wygaśnięciu czynności jajników poziom hormonów stabilizuje się, a wiele objawów klimakterium wygasa. Inne utrzymują się w związku z niedoborem progesteronu i estrogenów. Czy można im zaradzić?
Jak złagodzić objawy menopauzy?
Nasilone objawy klimakterium w znacznym stopniu obniżają jakość życia i mogą stać się przyczyną innych problemów zdrowotnych. Dlatego kobieta, dla której okres menopauzy jest szczególnie uciążliwy, może skorzystać z hormonalnej terapii zastępczej (HTZ). Służy ona uregulowaniu poziomu estrogenów i progesteronu oraz uzupełnieniu ich niedoborów. Taki rodzaj farmakoterapii można stosować wyłącznie z zalecenia lekarza, po wykluczeniu ewentualnych przeciwwskazań (np. choroby nowotworowej czy niewydolności wątroby). Należy pamiętać jednak, że HTZ nie jest obojętna dla organizmu. Dlatego w przypadku łagodnego przebiegu menopauzy lepiej zwrócić się ku naturalnym metodom.
Zarówno fizyczne, jak i psychiczne dolegliwości związane z klimakterium oraz okresem postmenopauzalnym można znosić za pomocą preparatów z fitoestrogenami. Są to substancje roślinne o właściwościach podobnych do żeńskich hormonów płciowych. Występują m.in. w soi, ciecierzycy, orzechach, zielonych warzywach. Dostępne bez recepty suplementy diety zawierają skoncentrowane ekstrakty z tych roślin. Dokuczliwym objawom menopauzy i jej następstwom przeciwdziała także odpowiednio wysoka podaż takich składników odżywczych, jak kwasy tłuszczowe z grupy omega, witamina D, wapń, kwas foliowy, błonnik. One również wchodzą w skład suplementów na menopauzę.
Niezależnie od wsparcia w postacie odpowiednio dobranych preparatów, nieodzowną metodą walki z objawami starzenia się organizmu jest prawidłowo zbilansowana, bogata w wyżej wymieniony składniki dieta oraz codzienna dawka ruchu o umiarkowanej intensywności. Udowodniono także, że objawy menopauzy – w szczególności te, które dotyczą samopoczucia psychicznego – można złagodzić dzięki utrzymaniu normalnej aktywności sprzed jej okresu: pracy zawodowej, kontaktów towarzyskich, hobby. Kobiety, które zmagają się ze spadkiem nastroju i energii do życia mogą poszukać profesjonalnej pomocy w gabinecie terapeuty. Nieocenione jest jednak przede wszystkim wsparcie i wyrozumiałość bliskich osób.
