Bolesne skurcze jelit – objawy, badania, leczenie

Problem bolesnych skurczów jelit może dać się we znaki zarówno osobom młodym, jak i starszym. Niejednokrotnie wiąże się z błędami żywieniowymi lub stresem, jednak może mieć również podłoże chorobowe. Z tego powodu nie należy ich lekceważyć. Bolesne skurcze jelit mogą wskazywać między innymi na nietolerancje pokarmowe, chorobę Leśniowskiego-Crohna czy zespół jelita drażliwego. Jakie objawy mogą im towarzyszyć i na czym polega diagnostyka problemu? Do jakiego lekarza udać się ze skurczami jelit i co może na nie pomóc? Sprawdzamy!

Skurcze jelit – bolesny problem, którego nie należy lekceważyć

Dolegliwości bólowe brzucha mogą mieć różnorodny charakter i często to właśnie rodzaj bólu i jego lokalizacja oraz objawy towarzyszące wskazują na konkretną przyczynę problemu. Wyróżnić można między innymi ból stały i kolkowy, piekący, kłujący i tępy. Pacjenci często odczuwają również bolesne skurcze jelit – jest to problem, który może pojawić się bez względu na wiek czy płeć i nie zawsze ma przyczyny chorobowe.

Skurcze jelit często określa się również jako kolkę jelitową. Zazwyczaj dolegliwości bólowe w ich przypadku mają nasilony charakter oraz „falują”, co oznacza, że naprzemiennie natężenie bólu rośnie i maleje. Niejednokrotnie skurcze jelit mają również objawy powiązane, w tym szczególnie te związane z układem pokarmowym. Mogą towarzyszyć im wzdęcia, uczucie przelewania i gazy, a nawet nudności, biegunki, zaparcia czy wymioty. Skurcze jelitowe często mają również objawy współistniejące innego typu, które nie są bezpośrednio powiązane z układem pokarmowym.

Od czego mogą pojawić się skurcze jelit? Najbardziej prawdopodobne przyczyny

Bardzo często do pojawiających się u pacjentów bólów skurczowych jelit przyczyniają się zaburzenia związane z pracą układu pokarmowego. Nie zawsze jest to jednak problem związany bezpośrednio z układem pokarmowym. Bolesne skurcze jelit mogą mieć wiele różnorodnych przyczyn. Do najbardziej prawdopodobnych czynników powodujących skurcze jelitowe można zaliczyć:

• nieprawidłową dietę – w tym posiłki jedzone nieregularnie, w pośpiechu lub w nieodpowiednich dawkach, a także nieprawidłowo skomponowany jadłospis, w tym posiłki ciężkostrawne, tłuste lub ostre,
• alergie pokarmowe – pojawiają się na skutek zjedzenia alergenu i mogą wiązać się z uczuciem przelewania w brzuchu, bólami brzucha, biegunkami, wzdęciami itd.,
• nietolerancje pokarmowe – przykładem może być nietolerancja laktozy lub glutenu; są związane z brakiem lub niedoborem enzymów rozkładających laktozę oraz inne substancje,
• choroba Leśniowskiego-Crohna – przewlekłe zapalenie przewodu pokarmowego, któremu towarzyszą skurcze jelit, biegunka bądź zaparcia, a także owrzodzenia i spadek masy ciała,
• zespół jelita drażliwego – ta choroba przewodu pokarmowego wiąże się z nieprzyjemnymi skurczami jelit, a także z uciążliwymi zaparciami i biegunkami, poza tym często towarzyszy jej uczucie niecałkowitego wypróżnienia czy wzmożone gazy,
• intensywny wysiłek fizyczny – jedną z przyczyn dotyczących zaburzeń pracy przewodu pokarmowego przy intensywnym wysiłku fizycznym jest między innymi ograniczenie przepływu krwi przez jelita.

Inne możliwe przyczyny skurczów jelit 

Za bolesne skurcze jelit u pacjentów odpowiadać może również szereg innych czynników, do których zalicza się między innymi:

• stres – negatywnie wpływa on na funkcjonowanie całego organizmu, w tym również może przyczyniać się do kłopotów z trawieniem czy nawet stać się czynnikiem wywołującym zespół jelita drażliwego;
• grypa jelitowa – to jedna z chorób przewodu pokarmowego, przy której u pacjenta bardzo często występują skurcze jelit i biegunka, poza tym mogą pojawiać się wymioty i ogólne osłabienie organizmu;
• zakażenie salmonellą – infekcja bakteryjna, której często towarzyszą skurcze jelita grubego, biegunka i wymioty, przelewanie w jelitach, a także zimne poty. Do zakażenia dochodzi najczęściej przez spożycie pokarmu lub wody, które zostały skażone tymi patogenami chorobotwórczymi;
• wrzodziejące zapalenie jelita grubego – to proces zapalny, przy którym pacjent może odczuwać nie tylko skurcz jelita grubego, ale też może zmagać się z pojawiającymi się na przemian biegunkami (również z krwią) i zaparciami.

Inne możliwe przyczyny skurczów jelit w przewodzie pokarmowym to kamienie kałowe, refluks żołądkowo-jelitowy, a także częste picie napojów gazowanych. Za skurcze w obrębie jelit odpowiadać może również niedobór flory fizjologicznej lub przerost flory jelitowej (SIBO, IMO czy SIFO). Nie są też rzadkością bolesne skurcze jelit przed wypróżnieniem. Z takim stanem wiązać się może np. nieprawidłowa dieta, zaburzenia czynnościowe jelit oraz choroby przewodu pokarmowego.

Bolesne skurcze jelit – jak wyglądają ich objawy towarzyszące?

Zazwyczaj pacjent odczuwa również inne dolegliwości, a nie wyłącznie same skurcze jelit. Objawy współistniejące zależą natomiast od przyczyny problemu. Nie jest rzadkością m.in. skurcz jelit i biegunka, poza tym bolesnym skurczom mogą towarzyszyć zaparcia, wzdęcia czy wzmożona ilość oddawanych gazów. Niekiedy może im towarzyszyć uczucie pełności w brzuchu. Wraz ze skurczami jelit występować mogą również nudności i wymioty, a także osłabienie, brak apetytu, a w niektórych przypadkach również gorączka.

Niekiedy u pacjentów pojawiają się mimowolne skurcze mięśni brzucha. Bardzo często są one związane z energicznym oddychaniem, do którego może dochodzić np. podczas wykonywania ćwiczeń. Pojawiają się najczęściej w związku ze zmniejszonym dopływem natlenowanej krwi do mięśni. Wspomniane skurcze zwykle nie stanowią poważnego problemu, jeśli nie zdarzają się zbyt często i nie są nasilone.

Skurczowe bóle brzucha a skręcone jelito

Jedną z bardzo poważnych przyczyn występujących u osób cierpiących na skurczowe bóle brzucha może być skręcone jelito. Jest to poważny stan, który wymaga natychmiastowej interwencji lekarza. W ten sposób określana jest niedrożność jelit związana ze skręceniem jelita w taki sposób, że jego ujście zatyka się. Gdy pacjent ma skręcone jelita, dodatkowo dochodzi do ucisku naczyń krwionośnych. O potocznie nazywanym skręcie kiszek mówi się ponadto również w przypadku innych niedrożności mechanicznych bądź porażennych jelit. Gdy treść kałowa zostaje zablokowana i nie może przesuwać się przez światło jelit, pacjent zaczyna odczuwać dolegliwości związane ze swoim stanem.

Objawy skrętu jelita wiążą się z pojawieniem się nagłego bardzo silnego bólu brzucha o charakterze skurczowym. Możliwe są również wymioty (także z kałem), a oprócz tego wzdęcia brzucha związane ze wstrzymaniem gazów. Chory może mieć również przyspieszone tętno i wiele innych objawów o różnym nasileniu. Gdy u pacjenta występuje skręt kiszek, domowe sposoby nie powinny być wdrażane. Należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza, gdyż brak pomocy medycznej na czas może skutkować zapaleniem otrzewnej, a jest to stan zagrażający życiu.

Skurcze jelit w ciąży – co warto o nich wiedzieć?

Przyczyny skurczów jelit w przypadku kobiet w ciąży są podobne do przyczyn skurczów u pozostałych grup pacjentów. Zalicza się do nich między innymi zaparcia, wzdęcia, dietę bogatą w produkty ciężkostrawne, a także szybkie i nieregularne jedzenie. Skurczom jelit w ciąży sprzyjać może również siedzący tryb życia oraz choroby zapalne jelit. Alergie i nietolerancje pokarmowe to kolejne możliwe przyczyny wywołujące bolesne skurcze jelit u kobiet ciężarnych. Częstą przyczyną skurczów jelit w przypadku kobiet w ciąży są ponadto zaburzenia hormonalne. Inne przyczyny w tej grupie pacjentek to zwiększająca rozmiary macica, która uciska między innymi na jelita. Na skurcze jelita grubego w przypadku przyszłych mam może pomóc zmiana diety, a także niektóre zioła (stosowane wyłącznie po wcześniejszej konsultacji z lekarzem).

Co zastosować na bolesne skurcze jelit?

Na doraźnie pojawiające się skurczowe bóle brzucha można zastosować leki o działaniu rozkurczającym mięśnie gładkie lub medykamenty o działaniu redukującym wzdęcia. Co jeszcze może pomóc na skurcze jelit? Gdy są one dokuczliwe, rozwiązaniem może okazać się stosowanie naparów lub przypraw o właściwościach rozkurczowych. Do szczególnie polecanych produktów zalicza się anyż, koper włoski, babkę lancetowatą, czosnek, imbir, liście laurowe oraz szałwię. Poza tym może się sprawdzić tymianek, rozmaryn oraz oregano, a także kminek. Dobrym rozwiązaniem często okazuje się również borówka czernica.

Skurcze jelitowe – leczenie

Ze względu na to, że skurcze jelit mogą mieć wiele przyczyn, leczenie zawsze należy dobierać do postawionej przez lekarza diagnozy. Do lekarza w celu dokładnej diagnostyki należy udać się wówczas, gdy problemy z jelitami utrzymują się dłużej niż jeden dzień. Niezbędna jest też wizyta u lekarza, jeśli objawy towarzyszące się nasilają. Innym wskazaniem do wizyty u lekarza są nawracające skurcze jelit.

W niektórych przypadkach pacjentowi może pomóc już zmiana nawyków żywieniowych lub stylu życia, w tym chociażby ograniczenie stresu. Warto wprowadzić do diety produkty lekkostrawne, które są bogate w błonnik pokarmowy. Należy pamiętać również o regularnym spożywaniu posiłków – najlepiej jeść częściej, lecz w mniejszych ilościach. Szkodzi także nadmiar alkoholu, a także jedzenie tłustych i smażonych potraw. Nie należy także objadać się bezpośrednio przed snem.

Zdarza się jednak, że zmiana diety i stylu życia to za mało i pacjent wciąż zmaga się z dokuczliwymi objawami – wówczas potrzebne jest zwykle bardziej specjalistyczne leczenie. Dobrym rozwiązaniem przy problemach z jelitami może okazać się wizyta u gastrologa. Leczenie dobiera się zawsze do przyczyny problemu, więc potrzebna będzie w tym przypadku poszerzona diagnostyka. Często leczenie obejmuje stosowanie leków rozkurczowych, poza tym rozwiązaniem mogą okazać się preparaty mające na celu przyspieszenie i usprawnienie zachodzących w organizmie człowieka procesów trawiennych. Dodatkowo warto postawić na probiotyki, które pomagają w odbudowie flory jelitowej. To żywe mikroorganizmy, które wpływają korzystnie na wiele funkcji organizmu. Ich zadaniem jest między innymi przywrócenie fizjologicznej równowagi w układzie pokarmowym.

Zobacz również inne nasze artykuły:

• Jak chronić oczy w pracy przy komputerze?
• Czy można poprawić sobie wzrok? Jak dbać o oczy?
• Przyczyny swędzenia oczu i pieczenia powiek
• Świerzb – objawy, choroby z którymi można go pomylić
• Co na wzdęcia i zaparcia?
• Jak radzić sobie ze stresem? Czy niedobory w diecie mogą powodować stres?
• Zmarszczki i sucha skóra pod oczami – przyczyny i pielęgnacja
• Jak dbać o paznokcie? Sprawdzone domowe sposoby
• Naturalne domowe sposoby wzmacniania odporności – jakie suplementy wybrać?
• Bolesne skurcze jelit – objawy, badania, leczenie